رعایت نکات ایمنی هنگام کار با سانتریفیوژ آزمایشگاهی بسیار اهمیت دارد. سانتریفیوژ یکی از مهمترین دستگاه‌ها در محیط آزمایشگاه پزشکی می‌باشد که دارای موتوری است که بر اساس نیروی گریز از مرکز عمل می‌کند و با داشتن سرعت حدود 1000 تا 20000 هزار دور در دقیقه، نمونه‌ها را حول محوری ثابت به چرخش درمی‌آورد تا جداسازی و رسوب اجزای تشکیل دهنده یک مواد بیولوژیکی، تصفیه سلول‌ها، پروتئین‌ها، اسیدهای نوکلئیک و غیره به درستی انجام شود.
برای اینکه دستگاه شما کارکرد همیشگی خود را حفظ کند، باید حتما نکات ایمنی هنگام کار با سانتریفیوژ آزمایشگاهی رعایت کنید. از آنجا که بسیاری از کاربران محیط آزمایشگاه ها با نکات ایمنی هنگام کار با سانتریفیوژ آزمایشگاهی قبل از شروع، حین و بعد از اتمام کار با سانتریفیوژ آشنایی ندارند، در ادامه لازم است توضیحاتی در این خصوص ارائه دهیم.
بررسی نکات ایمنی هنگام کار با سانتریفیوژ آزمایشگاهی
معمولاً برای تمیز کردن رسوب از محلول مایع، از یک سانتریفیوژ آزمایشگاهی استفاده می‌شود. در گذشته، این فرآیند بسیار ساده بود، زیرا محلول به آرامی روی کاغذ صافی در قیف ریخته می‌شد. امروزه سانتریفیوژ به یک وسیله رایج و ضروری در هر آزمایشگاه تبدیل شده است، درست مانند صفحه گرمایش، PH متر یا دماسنج. دستگاه سانتریفیوژ توانایی جداسازی سریع رسوب از مایع رویی را دارد و قدرت جداسازی آن بر اساس اصل نیروی گریز از مرکز است.
این محلول با سرعت زیاد در یک فضای دایره‌ای می‌چرخد و نیروی گریز از مرکز باعث تجمع ذرات معلق در پایین لوله سانتریفیوژ می‌شود. پس از مدتی کار سانتریفیوژ متوقف شده و مایع رویی جدا می‌شود. بزرگترین مزیت جداسازی سریع رسوبات در بیش از یک لوله است. سانتریفیوژ در زمان بسیار صرفه جویی می‌کند، اما بی‌دقتی در استفاده می‌تواند به دستگاه و همچنین به کاربران و سایر افراد در آزمایشگاه آسیب برساند.
بیشتر بخوانید: تعمیر دستگاه انکوباتور آزمایشگاهی
خطرات احتمالی هنگام کار با سانتریفیوژ
عدم توجه به نکات ایمنی هنگام کار با سانتریفیوژ آزمایشگاهی می‌تواند باعث ایجاد خطراتی در محیط آزمایشگاه شود. خطرات احتمالی استفاده از سانتریفیوژ شامل موارد زیر می‌باشد:
- شکستن لوله‌ها در سرعت بالاتر
- ریختن مواد از لوله که می‌تواند به کاسه لوله و سایر قسمت های داخلی آسیب برساند.
- فرار از آئروسل های مواد مایع سمی یا خورنده به محیط آزمایشگاه
- خطر باقی ماندن شیشه ها ناشی از ترکیدگی لوله در دستگاه
- خطر آلودگی ناشی از نشت مواد زیست فعال یا رادیواکتیو
کاهش ریسک عملیاتی کار با سانتریفیوژ آزمایشگاهی
مانند هر آزمایشگاه دیگری، رعایت نکات ایمنی هنگام کار با سانتریفیوژ آزمایشگاهی باید دغدغه اصلی شما باشد. برای محافظت از چشمان خود از لباس آزمایشگاهی و عینک ایمنی اضافی استفاده کنید. هنگام سانتریفیوژ کردن مواد خورنده و خطرناک زیستی یا رادیواکتیوها، محافظ صورت توصیه می‌شود.
- استفاده روش پیش نمایش هنگام کار با سانتریفیوژ
- با صرف چند دقیقه برای بازرسی سیستم برای اولین بار قبل از استفاده، می‌توان از بسیاری از مشکلات جلوگیری کرد. مواردی که هنگام پیش نمایش باید بررسی شوند، شامل موارد زیر می‌باشند:
- مطمئن شوید که کاسه‌ها و لوله‌های سانتریفیوژ عاری از نشتی یا شکستگی هستند.
- لوله‌های سانتریفیوژ را بررسی کنید. این اقلام باید بدون ترک باشند و برای جلوگیری از نشتی در حین چرخش از درپوش‌های آب‌بندی استفاده کنید.
- روتور به درستی قرار گرفته است.
نکات ایمنی حین کار با سانتریفیوژ آزمایشگاهی
در حین کار نیز باید نکات ایمنی هنگام کار با سانتریفیوژ آزمایشگاهی را رعایت کنید:
- بهتر است از یک لوله سانتریفیوژ پلاستیکی نشکن استفاده کنید.
- از پر کردن بیش از حد لوله خودداری کنید، زیرا این امر منجر به نشتی در حین چرخش می‌شود. نیروی گریز از مرکز می‌تواند محلول را در امتداد دیواره لوله با چرخش با سرعت بالا به سمت بالا هل دهد.
- قبل از فشار دادن دکمه شروع، مطمئن شوید که لوله‌های پر شده به درستی در قفسه ها قرار گرفته‌اند.
- قبل از شروع سانتریفیوژ، جفت‌های لوله‌های متضاد باید به طور مناسب با وزن متعادل شوند.
- فقط با سرعت مشخص شده توسط کارخانه کار کنید.
- قبل از شروع کار، لوله‌ها را به خوبی محکم کنید. پیچیدن آن در فویل آلومینیومی کمک چندانی نمی‌کند، زیرا ممکن است در حین کار از بین برود یا پاره شود.
- همیشه قبل از کار با دستگاه، درپوش بالایی را ببندید.
- قبل از باز کردن درب بالا، اجازه دهید سانتریفیوژ ثابت شود. اگر با مواد خطرناک کار می‌کنید، قبل از باز کردن درب، حداقل 10 تا 15 دقیقه دست نگه دارید.
- در حین کار اصلا سانتریفیوژ را جابجا نکنید.
- لوله سانتریفیوژ حاوی نمونه بیوتوکسین را با کابین ایمنی زیستی باز کنید.
مراقبت های بعد از کار با سانتریفیوژ آزمایشگاهی
پس از اینکه کار شما با دستگاه سانتریفیوژ به اتمام رسید و تمام نکات ایمنی هنگام کار با سانتریفیوژ را رعایت کردید، لازم است به مراقبت‌های بعد از کار با دستگاه نیز توجه کنید. بازرسی پس از اتمام کار با سانتریفیوژ به اندازه بازرسی قبل از کار مهم است. برای این کار باید نکات ایمنی زیر را مدنظر قرار دهید:
- پس از چند دقیقه، سانتریفیوژ را با دقت باز کرده و نشتی را بررسی کنید.
- در صورت ریزش کوچک، با یک ماده شوینده ملایم با استفاده از یک برس نرم دستگاه را تمیز کنید، ان را با آب غیر یونیزه بشویید و در نهایت با یک حوله تمیز خشک کنید.
- هرگونه آسیب به روتور یا باگت را بررسی کنید و برای تعمیر یا تعویض به موقع به مدیر آزمایشگاه گزارش دهید.
نتیجه گیری
در این مقاله به بررسی نکات ایمنی هنگام کار با سانتریفیوژ آزمایشگاهی پرداختیم. سانتریفیوژ یکی از پرمصرف‌ترین دستگاه‌ها در آزمایشگاه‌های پزشکی است و مطابق با نیروی گریز از مرکز عمل می‌کند. این دستگاه در آزمایش‌های تشخیص طبی، سلولی، تحقیقاتی، بیوشیمی، تعیین گروه خونی، زیستی، هماتولوژی و داروسازی بیشترین کاربرد را دارد.
رعایت نکات ایمنی هنگام کار با سانتریفیوژ آزمایشگاهی می‌تواند احتمال هرگونه خطر در محیط آزمایشگاه را کاهش دهد. اگر می‌خواهید دستگاه شما همواره با کیفیت روز اول را داشته باشد، توجه به مواردی که در این مطلب به آنها اشاره شد، ضرورت دارد. اما چنانچه دستگاه سانتریفیوژ شما دچار نقص شود، می‌توانید کار تعمیر اقلام پزشکی خود را به ما بسپارید تا تکنسین‌های ما در اسرع وقت کار تعمیر و عیب‌یابی دستگاه شما را انجام دهند.
