نحوه کار با سانتریفیوژ آزمایشگاهی

سانتریفیوژ آزمایشگاهی که از تجهیزات آزمایشگاهی پرکاربرد است که در مصارف مختلفی دارد و با استفاده از نیروی گریز از مرکز عمل می‌کند. سانتریفیوژ در صنایع مختلف بکار گرفته می‌شود و دارای انواع گوناگونی است که نمونه سانتریفیوژ آزمایشگاهی معمولا برای جداسازی نمونه‌های بیولوژیکی مانند خون و سانتریفیوژ prp قابل استفاده است. سانتریفیوژ آزمایشگاهی اجزای مختلفی دارد که هرکدام عملکرد خاصی دارد. از این رو هنگام کار با این دستگاه باید دقت لازم را به خرج دهید تا هیچ کدام از قطعات دچار آسیب نشوند. 

نگهداری مناسب و سرویس به موقع سانتریفیوژ آزمایشگاهی بسیار اهمیت دارد و لازم است که با نحوه کار با این دستگاه برای پیگیری از خرابی آن اطلاعات کافی بدست آورید. از آنجا که بسیاری از افرادی که در محیط آزمایشگاه و دیگر صنایع، نیازمند سانتریفیوژهای آزمایشگاهی هستند، اما با نحوه کارکرد و نگهداری آن آشنایی کامل ندارند، به همین جهت در این مقاله به بررسی سانتریفیوژ آزمایشگاهی و کارکرد آن خواهیم پرداخت. پس تا انتهای مقاله با ما باشید. 

سانتریفیوژ آزمایشگاهی چیست؟

یکی از پرکاربردترین و اصلی‌ترین تجهیزات آزمایشگاهی که در آزمایش‌های تشخیص طبی، تحقیقاتی، سلولی، بیوشیمی، تعیین گروه خونی، هماتولوژی، زیستی و داروسازی کاربرد دارد، سانتریفیوژ آزمایشگاهی می‌باشد. سانتریفیوژهای آزمایشگاهی دارای یک موتور می باشند که بر اساس نیروی گریز از مرکز عمل می‌کند و با داشتن سرعت حدود 1000 تا ۲۰000 هزار دور در دقیقه، نمونه ها را حول محور ثابتی به چرخش در می آورند تا جداسازی و رسوب دادن اجزای تشکیل دهنده یک مواد بیولوژیکی، شیمیایی، تصفیه سلول ها، پروتئین ها، اسید های نوکلئیک و غیره صورت گیرد. دو پارامتر مهم عملکرد موتور ها در سانتریفیوژ، RPM (Revolutions Per Minute) یا دور در دقیقه و RCF (Relative Centrifugal Force) یا نیروی نسبی سانتریفیوژ می باشد که با G نیز نمایش داده می شود. RCF بیانگر مقدار نیروی وارد شده از طرف سانتریفیوژ به نمونه ها می باشد که به آن نیروی گرانشی دورانی نیز می گویند و با شعاع دستگاه رابطه مستقیم دارد. دستگاه های سانتریفیوژ معمولاً به صورت یخچال دار و معمولی طراحی می‌شنود و به خاطر عملکرد و دقت بالایی که دارند، کاربرد های مختلفی پیدا می کنند.

انواع سانتریفوژ آزمایشگاهی

 سانتریفیوژ ها معمولاً براساس کاربرد، سرعت، زاویه و محور انواع مختلفی دارند. سانتریفیوزهای آزمایشگاهی شامل سانتریفیوژ ساده، میکرو سانتریفیوژ، سانتریفیوژ یخچال دار، سانتریفیوژ سیتولوژی، سانتریفیوژ سرولوژی، سانتریفیوژ شست و شو دهنده سلول، دستگاه سانتریفیوژ آزمایشگاهی PRP،  سایتو سانتریفیوژ، سانتریفیوژ خلا، سانتریفیوژ با سرعت بالا، سانتریفیوژ با سرعت پایین، سانتریفیوژ صنایع نفتی، سانتریفیوژ صنایع لبنی، میکرو اسپین آزمایشگاهی، سانتریفیوژ اولترا، سانتریفیوژ توبولار می باشند که هر کدام از این روش ها کارگر خاصی دارند. اما نحوه کار با دستگاه سانتریفیوژ چگونه است اگر مایل بدانیم که با دستگاه سانتریفیوژ آزمایشگاهی چگونه باید کار کرد در ادامه با ما باشید.

بیشتر بخوانید: انواع تجهیزات ایمنی آزمایشگاهی کدام‌اند؟

 چگونگی کار با دستگاه سانتریفیوژ

برای کار با دستگاه سانتریفیوژ ابتدا باید آن را روی سطح مسطح و بدون لرزش قرار داد، چرا که اگر دستگاه سانتریفیوژ دارای چرخ و با حجم بالا باشد، باید بر روی سطح صاف قرار بگیرد تا چرخ های آن دچار لرزش نشود. باید اشاره کرد که عملکرد دستگاه بر اساس تولید میدان مغناطیسی است، از این رو برای عملکرد صحیح باید دستگاه بر روی محلی قرار می‌گیرد که در معرض امواج الکترومغناطیسی نباشد.

 همچنین برای اینکه نمونه‌ها در دستگاه به درستی قرار داده شوند و به صورت متعادل پخش شوند، باید دستگاه در جایی قرار داشته باشد که تعادل آنها حفظ شود و برای موادی که در دستگاه قرار دارند، خطری به وجود نیاید. علاوه بر این باید حداکثر ظرفیت برای پر کردن لوله وجود داشته باشد و باید حدود ۸۰ درصد از حجم لوله را فرا بگیرد. در صورتی که تعداد لوله های نمونه فرد باشد، جهت ایجاد تعادل باید از لوله حاوی آب استفاده شود. در آزمایشگاه تشخیص طبی نمونه های مشکوک نیز وجود دارد. به همین دلیل لازم است به نظافت فضای داخل سانتریفیوژ اهمیت داده شود و پس از هر بار استفاده دستگاه را تمیز کنید.

در میکرو سانتریفیوژها وزن موتور از محتویات در لوله های موجود بالاتر است، بنابراین مسئله برقراری تعادل زیاد مهم نیست، اما سانتریفیوژهایی که دارای یخچال هستند، باید در دمای خاصی مورد استفاده قرار گیرند. به این شکل که باید محفظه داخلی سانتریفیوژ به دمای مورد نظر برسد و بعد از آن نمونه ها در داخل آن تعبیه شود.

 اگر می‌خواهید عمر دستگاه شما بالا رود، نباید با در باز روشن شود و از سالم بودن قفل درب اطمینان پیدا کنید. پس از اتمام فرآیند سانتریفیوژ ۲۵ دقیقه صبر کنید و سپس در را باز کنید. همچنین قبل از روشن کردن دستگاه، از سالم بودن لوله های نمونه اطمینان پیدا کنید و برای لوله ها از درپوش بهره ببرید.

برای عملکرد بهتر باید از لوله‌های مناسب سانتریفیوژ که به نام فالکن شناخته می‌شوند و در سرعت‌های بالا دچار شکستگی نمی‌شوند، استفاده شود. چنانچه از سانتریفیوژ آزمایشگاهی صدای لرزش یا صدای غیر عادی و شکستن لوله شنیده شد، به سرعت آن را خاموش کنید، چرا که اگر لوله بشکند، موجب آسیب دستگاه می شود. پس از اینکه دستگاه را خاموش کردید، پنجره را باز کنید و به مدت ۱۵ دقیقه از اتاق خارج شوید. پس از وارد شدن، با ماسک و دستکش سانتریفیوژ را تمیز کنید و پس از 30 دقیقه مجدداً دستگاه را روشن کنید.

اجزای سانتریفیوژ آزمایشگاهی

سانتریفیوژها از اجزای مختلفی از جمله بدنه، موتور، روتور، چمبر یا محفظه داخلی، شافت، درب یا قفل درب، زمان سنج، سرعت سنج (تاکومتر) که میزان دور دستگاه سانتریفیوژ را تعیین می‌کند، کنترل کننده سرعت و دما، لوله‌های سانتریفیوژ فالکونی، ترمز،، کلیدهای تنظیمات، برد الکترونیکی، فن و … تشکیل شده‌اند. 

روتورهای سانتریفیوژ که از طریق موتور و با سرعت معینی می‌چرخند و در داخل محفظه سانتریفیوژ قرار دارند، یکی از قسمت‌های مهم دستگاه هستند و برای قرار دادن نمونه‌ها از آنها استفاده می‌شود. در این حالت نیروی موتور از حالت چرخشی به دورانی درمی‌آید. معمولاً روتورها از جنس پلاستیک، استیل و برنز هستند. 

بدنه سانتریفیوژها معمولا فلزی است، اما این امکان وجود دارد که از قطعات فایبرگلاس و پلاستیکی نیز ساخته شوند. با توجه به نیروی بسیار زیادی که در زمان چرخش ایجاد می‌گردد، درب سانتریفیوژ حتما باید محکم بسته شود. برای تضمین ایمنی در سانتریفیوژ، در قسمت اتصال درب دستگاه باید از اتصال دهنده الکتریکی استفاده شود تا اگر مشکلی بوجود آمد، دستگاه به صورت اتوماتیک موتور را خاموش کند.

فن دستگاه سانتریفیوژ با حرکت خود انرژی گرمایشی موتور را کاهش می‌دهد و باعث خنک شدن موتور می‌شود. برد الکترونیکی دستگاه، تنظیمات مربوط به مدت زمان انجام فرآیند سانتریفیوژ، سرعت موتور و دیگر عملکردها را انجام می‌دهد. تاکومتر سانتریفیوژ نیز در ارتباط با برد دستگاه عمل می‌کند، علاوه بر این تعداد دور در دقیقه را  تنظیم می‌نماید.

کاربردهای سانتریفیوژ آزمایشگاهی

سانتریفیوژ آزمایشگاهی کاربرد های مختلفی دارد و در آزمایشگاه تشخیص طبی، فیزیک ومیکروبیولوژی استفاده می شود. در مجموع می توان کارکردهای دستگاه سانتریفیوژ را در موارد زیر خلاصه کرد:

• کاربرد در در پالایشگاه ها و صنایع نفتی
• کاربرد در صنایع لبنی غذایی و نوشیدنی
• استفاده در تعیین گروه خونی و میزان هماتوکریت خون
• استفاده از سانتریفیوژ آزمایشگاهی در سیتولوژی مایعات بدن
• استفاده از سانتریفیوژ در صنایع داروسازی، پلیمری، کشاورزی و محیط زیست جهت بررسی ذرات سازنده
•  استفاده برای جداسازی محلول‌های همگن شیمیایی از یکدیگر و ذرات از محلول برحسب چگالی
• استفاده از سانتریفیوژ آزمایشگاهی در آزمایشگاه های تشخیص طبی برای جداسازی اجزای تشکیل دهنده خون ادرار و …

 

 

نتیجه گیری

در این مقاله به بررسی سانتریفیوژ آزمایشگاهی و کاربرد آن پرداختیم. سانتریفیوژ یکی از اصلی‌ترین تجهیزات آزمایشگاهی است که در آزمایشگاه تشخیص طبی، فیزیک، شیمی، زیست شناسی کاربردهای متنوعی دارد و به انواع مختلفی تقسیم می‌شود. اجزای مختلف سانتریفیوژ هر کدام عملکرد خاصی دارند که در ارتباط با این موارد توضیحاتی ارائه دادیم.

چنانچه با سانتریفیوژ آزمایشگاهی سروکار دارید و نیاز به تعمیر و تعویض قطعات می‌باشد، می توانید با مرکز تخصصی تعمیر تجهیزات آزمایشگاهی تماس حاصل نمایید تا تکنسین های ما در اسرع وقت خدمات لازم را به شما ارائه دهند. خدمات تعمیر تخصصی تجهیزات آزمایشگاهی شامل تعمیر در محل و خدمات پس از فروش می‌باشد و شما با سپردن تجهیزات آزمایشگاهی خود به ما می‌توانید از عیب یابی و تعمیر دقیق محصول خود اطمینان خاطر داشته باشید.